Επικοινωνία Δυσάρεστων Νέων: Όταν η Αλήθεια Πονάει

Στον τομέα της υγείας, τα δυσάρεστα νέα μπορεί να σημαίνουν διαφορετικά πράγματα, για διαφορετικούς ανθρώπους. Μιλώντας γενικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι η πληροφορία που επηρεάζει δυσμενώς την άποψη και την προοπτική του ατόμου για το μέλλον του και τη ζωή του ή εμπεριέχει τον κίνδυνο διατάραξης ενός καθιερωμένου τρόπου ζωής. Δυσάρεστα νέα μπορεί να είναι επίσης η υποτροπή και εξάπλωση μιας νόσου ή η αποτυχία του θεραπευτικού σχήματος και η εμφάνιση καταστροφικών παρενεργειών από τη θεραπεία.

Κοινός παρονομαστής σε όλες τις παραπάνω κατηγορίες είναι ότι τα δυσάρεστα νέα αποτελούν ένα μήνυμα που έχει τη δυναμική να συντρίψει τις ελπίδες και τα όνειρα για το μέλλον.

Ο τρόπος που ο γιατρός προχωρά στην ανακοίνωση των δυσάρεστων νέων εγκαθιστά ένα ανεξίτηλο σημάδι στη σχέση του με τον ασθενή του. Όταν τα δυσάρεστα νέα ανακοινώνονται με λανθασμένο τρόπο, έχουν τη δυναμική να παραμένουν εντυπωμένα για πολύ καιρό στο μυαλό του ασθενή και να επηρεάζουν τον ψυχισμό του, παρότι το αρχικό σοκ που προκλήθηκε τη στιγμή της ανακοίνωσης της διάγνωσης μπορεί να ξεχαστεί.

Η ανακοίνωση των δυσάρεστων νέων έχει αναπτύξει αρνητική παράδοση στις σχέσεις γιατρού-ασθενούς, κυρίως γιατί πολλές φορές δημιουργείται η αίσθηση ότι δεν υπάρχει καμία ελπίδα.

Οι ασθενείς και οι οικογένειες τους αντιδρούν στην ανακοίνωση δυσάρεστων νέων με διαφορετικούς τρόπους. Κάποιοι αντιδρούν συναισθηματικά με θυμό, κλάματα, λύπη και αγωνία. Άλλοι πάλι εκφράζουν άρνηση, κατηγορίες, ενοχές, δυσπιστία, αίσθηση απώλειας, ντροπή, ενώ άλλοι εκλογικεύουν αυτό που τους έχει συμβεί.

Κατά την ανακοίνωση δυσάρεστων νέων, πολλά συναισθήματα μπορεί να κατακλύσουν τους ασθενείς, όπως:

  1. Ενοχή: «Είναι δικό μου λάθος, αν δεν είχα αγνοήσει τα πρώτα συμπτώματα δεν θα μου είχε συμβεί αυτό».
  2. Θυμός: «Δεν θα είχα φτάσει σε αυτή την κατάσταση αν έκανα τακτικά check up».
  3. Φόβος: «Τι θα γίνει από εδώ και πέρα, ποια η πιθανότητα να το ξεπεράσω;».
  4. Θλίψη: «Γιατί να συμβεί αυτό σε μένα;».

Ο γιατρός θα πρέπει να είναι προετοιμασμένος ώστε να υποστηρίξει τον ασθενή σε ένα ευρύ φάσμα αντιδράσεων, ακούγοντας τις ανησυχίες του και διερευνώντας τα συναισθήματά του.

Η συζήτηση θα μπορούσε να ξεκινήσει ζητώντας από τον ασθενή να περιγράψει τα συναισθήματα του, με εκφράσεις όπως:

  1. Νομίζω ότι θυμώσατε, μπορείτε να μου πείτε πως αισθάνεστε;
  2. Σας φοβίζει αυτό που ακούσατε;
  3. Τι σας φοβίζει περισσότερο;
  4. Εύχομαι να ήταν διαφορετικά τα νέα.
  5. Ξέρω ότι αισθάνεστε πολύ συγκλονισμένος και τρομοκρατημένος με τη νέα κατάσταση, αλλά πείτε μου τι είναι αυτό που θα σας κάνει να αισθανθείτε καλύτερα».

Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, είναι εξίσου σημαντικό να είμαστε ειλικρινείς και, ταυτόχρονα, να μην υποτιμούμε τη σημαντικότητα της κατάστασης, προκειμένου να μην ανησυχήσουμε τον ασθενή, γιατί αυτό μπορεί να τον οδηγήσει σε εφησυχασμό για την κατάσταση και τις επιπτώσεις της ασθένειας στη ζωή του. Υποτίμηση της σοβαρότητας, που ενέχει η κατάσταση της υγείας του, μπορεί να αποβεί εξαιρετικά παραπλανητική και να δημιουργήσει σύγχυση στον ασθενή, μέσω αντικρουόμενων πληροφοριών που μπορεί να συλλέξει από άλλες πηγές.

Επιπλέον, η διαδικασία ενημέρωσης θα πρέπει να πραγματοποιείται σε ήρεμους ρυθμούς, ώστε να δίδεται ο απαραίτητος χρόνος στους ασθενείς να κατανοήσουν τις νέες πληροφορίες, να εκφράσουν τις απορίες τους και να μιλήσουν χωρίς φόβο στο γιατρό τους, για όλα όσα σκέφτονται.

Αποσπάσματα από το βιβλίο της Έφης Σίμου: Επικοινωνία Γιατρού- Ασθενούς: Ένας Πρακτικός Οδηγός Δεξιοτήτων Επικοινωνίας.

Recommended Posts