Η Συμμετοχή των Ασθενών στη Λήψη Απόφασης: Από τη Θεωρία, στην Πράξη
O γιατρός κατά τη διάρκεια της ιατρικής επίσκεψης, ιδιαίτερα των πρώτων συναντήσεων, θα πρέπει να υιοθετήσει ένα πρότυπο συμβουλευτικής υποστηρικτικό και όχι επικριτικό προς τον ασθενή, το οποίο θα εμπεριέχει ευγενική περιέργεια και αμεροληψία, αναφορικά με τις προτεινόμενες θεραπείες, με στόχο να δημιουργήσει σχέση εμπιστοσύνης με τον ασθενή.
Η συζήτηση θα πρέπει να περιλαμβάνει:
Ανάπτυξη συμπάθειας, εμπιστοσύνης και αμοιβαίας κατανόησης.
Ξεκάθαρη ιεράρχηση των προτεραιοτήτων, οι οποίες θα πρέπει να επιτευχθούν κατά τη διάρκεια της ιατρικής επίσκεψης.
Αμοιβαία ανταλλαγή πληροφοριών.
Τεκμηρίωση των προτεινόμενων θεραπευτικών προτάσεων.
Υποστήριξη μέσω της επεξήγησης των παρεχόμενων πληροφοριών.
Σύνοψη των αποφάσεων.
Επίσης, είναι σημαντικό να ρωτήσει τους ασθενείς:
Ποιες είναι οι προσδοκίες τους, δηλαδή τι ελπίζουν, αναφορικά με τη θεραπεία.
Τι γνωρίζουν για τη θεραπεία ή την αυτοδιαχείριση της ασθένειάς τους.
Τι γνωρίζουν για τους κινδύνους και τα οφέλη της θεραπείας, τι θα ήθελαν να πληροφορηθούν επιπλέον.
Τι ανησυχίες έχουν, αναφορικά με την ασθένεια ή τη θεραπεία.
Ποιες είναι οι προτιμήσεις τους και ο τρόπος ζωής τους.
Στη συνέχεια, καταγράφεται ένα ανθολόγιο προτάσεων, που αφορούν τον τρόπο που μπορεί να εφαρμοστεί πρακτικά η συμμετοχική λήψη απόφασης:
Δημιουργία φιλικής και ενθαρρυντικής ατμόσφαιρας, μέσω της εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την προσωπικότητα και την υγεία του ασθενούς.
Διερεύνηση και αναγνώριση των προτιμήσεων των ασθενών μέσω απευθείας ερωτήσεων, όπως: «προτιμάτε να γνωρίζετε τα πάντα, δηλαδή όλες τις λεπτομέρειες για την ασθένεια σας- και τα καλά και τα κακά- ή προτιμάτε μια γενική περιγραφή;» «προτιμάτε να λαμβάνετε μόνος σας, τις αποφάσεις ή συναποφασίζετε συζητώντας το με τους άλλους; Ό,τι και να αποφασίσετε να ξέρετε ότι θα σας βοηθήσω».
Επεξήγηση των επιλογών, δεδομένου ότι οι ασθενείς χρειάζεται να κατανοούν το λόγο για τον οποίο λαμβάνονται οι αποφάσεις. Για παράδειγμα: « θα πρέπει να ξεκινήσουμε χημειοθεραπεία τώρα ή θα πρέπει να περιμένουμε λίγο».
Συζήτηση με τον ασθενή αναφορικά με τις προσδοκίες και τις ανησυχίες του. Για παράδειγμα: «τι είναι αυτό που σας ανησυχεί ή σας φοβίζει περισσότερο;».
Διευκρίνιση της αντίληψης και της κατανόησης του ασθενούς. Είναι σημαντικό να ρωτάμε τον ασθενή, τι ακριβώς έχει καταλάβει, αναφορικά με τη φύση της ασθένειας και τις επιλογές θεραπείας.
Ενθάρρυνση στη συμμετοχική λήψη απόφασης: «είμαι χαρούμενος να σας βοηθήσω, ώστε να πάρετε την απόφαση, η οποία ταιριάζει καλύτερα στον τρόπο ζωής, τις συνήθειες και τις προσδοκίες σας».
Λήψη απόφασης μαζί με τον ασθενή.
Μετά τη λήψη απόφασης ο γιατρός μπορεί να προχωρήσει σε ένα «άτυπο συμβόλαιο συνεργασίας» με τον ασθενή: «τώρα, λοιπόν, που πήρατε την απόφαση, θα πρέπει να τηρήσετε αυστηρά το πλάνο θεραπείας».
Αποσπάσματα από το βιβλίο της Έφης Σίμου: Αποφασίζουμε Μαζί: Η Συμμετοχή των Ασθενών στη Λήψη Αποφάσεων για την Υγεία
