Η συμμετοχική λήψη απόφασης, αποτελεί τόσο μια ηθική επιταγή, όσο και ένα βασικό στοιχείο της υψηλής ποιότητας υγειονομικής περίθαλψης. Λόγω της έκτασης της αβεβαιότητας αναφορικά με την αποτελεσματικότητα των διαφόρων ιατρικών πράξεων, καθώς και των παρενεργειών, που πολλές φορές ενέχει η φαρμακευτική αγωγή, συχνά υπάρχουν διαθέσιμες περισσότερες από μια επιλογές ιατρικής περίθαλψης. Υπό αυτές τις συνθήκες η «σωστή» απόφαση θα εξαρτηθεί αφενός από τα κλινικά ευρήματα, όπως αυτά θα απεικονιστούν στις κλινικές κατευθυντήριες οδηγίες και αφετέρου από τις προσωπικές προτιμήσεις του ασθενούς.

Προτείνονται τρία στάδια στη διαδικασία συμμετοχικής λήψης απόφασης: ανταλλαγή πληροφοριών, διαβούλευση και τελικά λήψη απόφασης.

Η ανταλλαγή της πληροφορίας περιλαμβάνει την παροχή ιατρικών συμβουλών από πλευράς γιατρών και την έκφραση των αντιλήψεων, των αξιών και των προσδοκιών από πλευράς ασθενών.

H ενημέρωση δεν αφορά εξειδικευμένες οδηγίες κλινικής πρακτικής και θεραπευτικά πρωτόκολλα, αλλά έναν κατάλογο, ο οποίος θα μπορούσε να περιλαμβάνει:

1. Περιγραφή των σημαντικότερων πτυχών της ασθένειας, των συμπτωμάτων και των διαθέσιμων διαγνωστικών διαδικασιών.

2. Την πιθανότητα επιβίωσης με ή χωρίς θεραπεία.

3. Τη διαθέσιμη μέχρι σήμερα γνώση, αναφορικά με την εξέλιξη της νόσου με εκλαϊκευμένο τρόπο.

4. Τις επιλογές για θεραπεία, τους κινδύνους, τα οφέλη και τα αποτελέσματα από την επιλογή της κάθε θεραπείας.

5. Την περιγραφή των συμπτωμάτων, λόγω πιθανών παρενεργειών της θεραπείας.

Η διαβούλευση περιλαμβάνει τη συζήτηση με στόχο να βρεθεί κοινό έδαφος στην αντίληψη της νέας κατάστασης, να μειωθεί η αβεβαιότητα, η οποία προκαλείται από την ασθένεια και να αποκατασταθεί κοινή αντίληψη, αναφορικά με την κατάσταση υγείας του ασθενούς, τους κινδύνους και τα οφέλη από τη θεραπεία.

Η συμμετοχική λήψη απόφασης, είναι σκόπιμη σε κάθε ιατρική επίσκεψη και θα πρέπει να χαρακτηρίζεται από εν- συναίσθηση, εμπιστοσύνη και από αρχές όπως:

1. Υποστήριξη των ασθενών, ώστε να κατανοήσουν και να αρθρώσουν, τι θέλουν να επιτύχουν από τις επιλογές που είναι διαθέσιμες.

2. Υποστήριξη των ασθενών, ώστε να εκφράσουν το επίπεδο κατανόησης της κατάστασης, στην οποία βρίσκονται.

3. Ενημέρωση των ασθενών για την πραγματική πορεία της υγείας τους, τις διαθέσιμες θεραπείες και τα οφέλη τους.

4. Υποστήριξη των ασθενών, ώστε να εκφράσουν τις δικές τους αντιλήψεις, αναφορικά με τους κινδύνους, που ενέχει η προτεινόμενη θεραπευτική προσέγγιση και τις δυσκολίες, αναφορικά με την εφαρμογή της.

5. Διασφάλιση ότι ασθενείς και γιατροί καταλήγουν σε μια απόφαση που βασίζεται στην αμοιβαία κατανόηση και επεξεργασία των πληροφοριών.

Η συμμετοχική λήψη απόφασης στοχεύει να βοηθήσει τον ασθενή να κατανοήσει τον λόγο, για τον οποίο θα πρέπει να παραμείνει σταθερός στην τήρηση των ιατρικών οδηγιών.

Επιπλέον, οι ασθενείς οι οποίοι αντιλαμβάνονται και συμφωνούν να ακολουθήσουν μια μακροχρόνια αγωγή, συνήθως αναλαμβάνουν την ευθύνη του πιθανού κινδύνου, που μπορεί να προκύψει από τυχόν παρενέργειες του χορηγούμενου φαρμάκου.

Αποσπάσματα από το βιβλίο της Έφης Σίμου: Αποφασίζουμε Μαζί: Η Συμμετοχή των Ασθενών στη Λήψη Αποφάσεων για την Υγεία.