Η Τέχνη της Επικοινωνίας με μια Ματιά
Η αποτελεσματική επικοινωνία βασίζεται περισσότερο στο να ακούμε και να παρατηρούμε παρά το να μιλάμε συνέχεια, να ασκούμε κριτική και να δίνουμε οδηγίες, συμβουλές και συστάσεις.
- Ακούστε με προσοχή, όλα όσα έχει να σας πει ο συνομιλητής σας.
Η προσεκτική ακρόαση όλων όσων λέει, μπορεί να σας βοηθήσει να έχετε μία ιδέα για το τι σκέφτεται και το πως αισθάνεται και αυτή η ιδέα μπορεί να αποτελέσει το ιδανικό μονοπάτι για να συνεχίσετε τη συζήτηση. Η ακρόαση δεν είναι το ίδιο με το να περιμένουμε τη σειρά μας να μιλήσουμε. Επιπλέον, δεν μπορούμε να επικεντρωθούμε σε αυτό που έχει να πει ο άλλος, αν σκεφτόμαστε αυτό που θα πούμε όταν, έρθει η σειρά μας να μιλήσουμε. Συχνά, ο ομιλητής μπορεί να διαβάσει τις εκφράσεις του προσώπου μας και να καταλάβει ότι το μυαλό μας είναι “αλλού”.
- Ακούστε με όλες τις αισθήσεις και όχι μόνο όσα λέγονται μέσω της συνομιλίας.
Καθιερώστε την επαφή με τα μάτια και διατηρήστε την σε εύλογα χρονικά διαστήματα. Το να κοιτάτε την οθόνη του υπολογιστή ή του κινητού σας, την ώρα που μιλάτε μπορεί να μεταφέρει αρνητικά μηνύματα.
- Μην διακόπτετε το συνομιλητή σας, αλλά αφήστε τον να ολοκληρώσει τις σκέψεις του.
Η διακοπή της συνομιλίας μπορεί να στείλει το μήνυμα ότι: «αυτό που θέλω να πω εγώ είναι πιο σημαντικό και πιο ενδιαφέρον», «δεν ενδιαφέρομαι πραγματικά γι’ αυτό που λες», «δεν έχω χρόνο για τη γνώμη σου». Όταν γίνονται επανειλημμένα διακοπές σε μία συζήτηση, τότε δεν πρόκειται για συζήτηση, αλλά για διαγωνισμό που κερδίζει αυτός που διακόπτει περισσότερες φορές τον άλλον.
- Εξερευνήστε τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις πεποιθήσεις του άλλου ατόμου.
Αυτό θα σας βοηθήσει να καταλάβετε τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται το ζήτημα, γεγονός που μπορεί να σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε τις ανησυχίες σας με έναν τρόπο που να λαμβάνει υπόψη τη δική του προοπτική. Επιπλέον, επιτρέποντας, στο άλλο πρόσωπο να διατυπώσει τις απόψεις του και να ακουστεί, θα το βοηθήσει σε επίπεδο αυτοπεποίθησης, θα του μειώσει τα συναισθήματα απαξίωσης και θα τον ενθαρρύνει να ανταποδώσει ακούγοντας με προσοχή, όλα όσα έχετε να πείτε.
- Μην κάνετε υποθέσεις.
Διατηρήστε την αντικειμενικότητά σας, μην επιτρέποντας τις στάσεις, τις πεποιθήσεις ή τις προκαταλήψεις τις δικές σας ή του συνομιλητή σας να επηρεάσουν τη σκέψη σας.
- Αποφύγετε την κριτική.
Για να επικοινωνήσουμε αποτελεσματικά με κάποιον, δεν χρειάζεται να μας αρέσουν ή να συμφωνούμε με τις ιδέες, τις αξίες ή τις απόψεις του. Κρατήστε το μυαλό σας «ανοιχτό» και προσπαθήστε να είστε αμερόληπτοι. Μην βγάζετε βιαστικά συμπεράσματα για το τι βλέπετε ή ακούτε. Σε περιπτώσεις παρανοήσεων, θα πρέπει να ζητήσετε διευκρινήσεις. Ωστόσο, πολλές φορές χρειάζεται να αναιρέσουμε την κρίση μας ή καλύτερα την κριτική μας προκειμένου να κατανοήσουμε πλήρως ένα άτομο. Προσπαθήστε να καταλάβετε και τη δική του πλευρά, μακριά από προκαταλήψεις. Εάν ο συνομιλητής μας λέει κάτι, με το οποίο διαφωνούμε, πολλές φορές δεν χρειάζεται να σπεύσουμε να κατασκευάσουμε ένα επιχείρημα εναντίον του, αλλά να διατηρήσουμε καθαρή την κρίση μας, ώστε να δούμε αμερόληπτα τις δικές του απόψεις. Ακόμη και η πιο δύσκολη επικοινωνία, όταν πραγματοποιηθεί με επιτυχία, μπορεί να οδηγήσει στην πιο βαθιά και ειλικρινή σχέση με τους άλλους.
- Δεδομένου ότι υπάρχουν διαφορετικές αντιλήψεις και πιστεύω κατά τη διάρκεια της επικοινωνίας, προσπαθήστε να εντοπίσετε τα στερεότυπα, τα οποία μπορεί να επηρεάσουν την αντίληψή σας για το πως βλέπετε τους άλλους και να καταλάβετε πως αυτά μπορεί να επηρεάσουν και την αντίληψη που έχουν οι άλλοι για σας.
- Ζητήστε ανατροφοδότηση από το συνομιλητή σας, για το πόσο καλά έχει αντιληφθεί και κατανοήσει τις πληροφορίες που του μεταφέρετε.
Αν δείτε ότι δεν μπορείτε να επικοινωνήσετε αποτελεσματικά, ρωτήστε τον να σας πει τι κατάλαβε από αυτά που είπατε. Στην περίπτωση που παρατηρήσετε ότι η συζήτηση παρεκκλίνει και οδηγείται σε λάθος δρόμο, μπορείτε να τον διακόψετε λέγοντας: «είναι πραγματικά υπέροχο αυτό που ακούω, αλλά πρέπει να δούμε τι θα κάνουμε με την κατάσταση που έχουμε να αντιμετωπίσουμε».
- Μιλήστε για τα συναισθήματά σας.
Δηλώσεις όπως «είμαι ανήσυχος», «θέλω» και «αισθάνομαι» μπορεί να διευκολύνουν και να βοηθήσουν το άλλο άτομο να μάθει περισσότερα για την άποψή σας. Επιπλέον, χρησιμοποιείστε φράσεις όπως: «τι μπορώ να κάνω για εσάς;», «πείτε μου πώς μπορώ να σας βοηθήσω;», «λυπάμαι που αισθάνεστε έτσι», «καταλαβαίνω τις ανησυχίες σας», «είμαι απασχολημένος τώρα, θα είμαι μαζί σας σε λίγα λεπτά».
- Προσπαθήστε να επιλύσετε συγκρούσεις και όχι να τις κερδίσετε.
Εάν δεν υπάρχουν οι συνθήκες, ώστε να επέλθει συμφωνία, κάντε ένα διάλειμμα και δοκιμάστε ξανά. Προσπαθήστε να αναπτύξετε ορθολογική λύση στο πρόβλημα, αλλά να θυμάστε ότι περιστασιακά μπορεί να χρειαστεί να «συμφωνήσουμε ότι διαφωνούμε». Επιπλέον, η χρήση του χιούμορ λειτουργεί πολλές φορές αποσυμφορητικά, όταν η διαπροσωπική επικοινωνία έχει φτάσει σε αδιέξοδο. Όταν χρησιμοποιείται σωστά, το χιούμορ είναι ένας πολύ καλός τρόπος για την ανακούφιση του στρες και της έντασης, η οποία μπορεί να προκύψει κατά τη διάρκεια τεταμένων ή συναισθηματικά επιφορτισμένων συζητήσεων. Όταν εσείς ή οι γύρω σας αρχίσετε να παίρνετε τα πράγματα πάρα πολύ σοβαρά, λέγοντας ένα αστείο ή μια διασκεδαστική ιστορία, αποτελεί έναν καλό τρόπο που μπορεί να ελαφρύνει το κλίμα και την τεταμένη ατμόσφαιρα.
- Ζητήστε συγγνώμη, όταν συμβαίνουν λάθη.
Η απολογία και η έκφραση λύπης, συμπεριλαμβανομένης της συγγνώμης, μπορεί να αποτρέψει συγκρούσεις ή να συμβάλει στον τερματισμό τους.
- Δώστε όλη την προσοχή σας.
Τα περισσότερα από όσα κάνουμε στοχεύουν στην προσοχή των άλλων και το πιο σημαντικό που μπορεί να δώσει ο ένας στον άλλον είναι λίγες στιγμές προσοχής και ενδιαφέροντος. Επιπλέον όταν ακούμε και δίνουμε χρόνο και προσοχή στους άλλους, περιορίζοντας τις δικές μας βεβαιότητες, αντιλήψεις και προκαταλήψεις, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να μάθουμε κάτι καινούργιο και να αποκτήσουμε βαθύτερη γνώση για τη ζωή.
Η επικοινωνία δεν είναι μονόδρομος, αλλά αποτελεί μία αμφίδρομη διαδικασία.
Πολλές φορές, για να μας εμπιστευτεί κάποιος και να μας μιλήσει πρέπει να τον προσεγγίσουμε εμείς πρώτα με εν-συναίσθηση και ειλικρίνεια.
Το πιο ευχάριστο στην αποτελεσματική επικοινωνία, πέρα από τα οφέλη που μπορεί να έχει στο πλαίσιο της ιατρικής γνωμάτευσης και της θεραπευτικής διαδικασίας, είναι ότι μπορεί να οδηγήσει στην πιο βαθιά ανθρώπινη σύνδεση και να μας χαρίσει κάποιες στιγμές παροδικής ευτυχίας, δεδομένου ότι όταν επικοινωνούμε με ειλικρίνεια, ερχόμαστε αντιμέτωποι με τον ίδιο μας τον εαυτό, συν-κινούμαστε σε σχέση με τα ερεθίσματα που λαμβάνουμε από τους συνομιλητές μας και αυτά τα ερεθίσματα που λαμβάνουμε χρησιμοποιούνται για τον προσωπικό μας επανακαθορισμό και αυτογνωσία.
Αποσπάσματα από το βιβλίο της Έφης Σίμου: Επικοινωνία Γιατρού- Ασθενούς: Ένας Πρακτικός Οδηγός Δεξιοτήτων Επικοινωνίας
