Επικοινωνία ή Παράλληλοι Μονόλογοι;
H επικοινωνία βρίσκεται στην καρδιά της ανθρώπινης και κοινωνικής μας ύπαρξης. Είναι το μέσο και η διαδικασία για να ανταλλάζουμε πληροφορίες και συμβολικά μηνύματα, να μάθουμε, να κατανοήσουμε, να διευρύνουμε το οπτικό μας πεδίο. Nα δούμε τον κόσμο μέσα από τα μάτια των άλλων, να συνειδητοποιήσουμε καλύτερα τον εαυτό μας και τους άλλους, αλλά και να επηρεάσουμε τους άλλους, να χειραγωγήσουμε και να επιβάλουμε τις απόψεις μας.
Η επικοινωνία είναι κεντρική διεργασία στην καθημερινή ανθρώπινη συναλλαγή.
Επιπλέον, η επικοινωνία είναι η μεταφορά των πληροφοριών που έχουν νόημα.
Θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη ότι η σημασία, η οποία αποδίδεται από το δέκτη, κατά τη διαδικασία της πρόσληψης ενός μηνύματος, μπορεί να είναι διαφορετική από αυτή στην οποία στόχευε ο αποστολέας του.
Ενώ, οι περισσότεροι άνθρωποι συμφωνούν ότι η επικοινωνία μεταξύ δύο ή περισσότερων ανθρώπων θα πρέπει να είναι απλή, κατανοητή και χωρίς προστριβές, υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους η διαπροσωπική επικοινωνία μπορεί να αποτύχει, με δεδομένο ότι το μήνυμα, δηλαδή αυτό που λέμε, μπορεί να μην είναι κατανοητό με τον ίδιο τρόπο από τον αποδέκτη.
Όσο απλό και αν φαίνεται, πολλά από όσα προσπαθούμε να επικοινωνήσουμε στους άλλους ή οι άλλοι προσπαθούν να επικοινωνήσουν σε εμάς, βρίθουν παρεξηγήσεων και συχνά οδηγούν σε συγκρούσεις και απογοητεύσεις σε επίπεδο διαπροσωπικών και επαγγελματικών σχέσεων. Στην εποχή της πληροφορίας, είμαστε αναγκασμένοι να στέλνουμε, να λαμβάνουμε και να επεξεργαζόμαστε τεράστιους όγκους πληροφορίας και μηνυμάτων καθημερινά.
Αλλά η αποτελεσματική επικοινωνία είναι πολλά περισσότερα από την ανταλλαγή πληροφοριών. Η αποτελεσματική και ειλικρινής επικοινωνία, αφορά την κατανόηση του συναισθήματος πίσω από την πληροφορία.
Η αποτελεσματική επικοινωνία μπορεί να βελτιώσει τις σχέσεις και να εμβαθύνει τη σύνδεση με τους άλλους και αυτό το χαρακτηριστικό της μας δίνει τη δυνατότητα να επικοινωνούμε ακόμη και αρνητικά μηνύματα, χωρίς να δημιουργούμε συγκρούσεις ή να καταστρέφουμε την εμπιστοσύνη.
Είναι επομένως σημαντικό κατά τη διάρκεια της επικοινωνίας να αναζητήσουμε ανατροφοδότηση, ώστε να διαπιστώσουμε αν το μήνυμα είναι απολύτως κατανοητό από τον παραλήπτη. Η ανατροφοδότηση αυτή εμπεριέχει και την πρόθεσή μας να κατανοήσουμε και να άρουμε τα εμπόδια που μπορεί να προκαλούν «σύγχυση» στην κατανόηση και αποκωδικοποίηση του προσλαμβανόμενου μηνύματος.
Δεν υπάρχει «εγγύηση» ότι το μήνυμα που στέλνουμε αποκωδικοποιείται με τον ίδιο τρόπο από όλους, καθώς στη διαδικασία αποκωδικοποίησης παρεμβαίνουν πολλοί παράγοντες, όπως το μορφωτικό επίπεδο, οι πεποιθήσεις, οι εμπειρίες και το αξιακό σύστημα του αποδέκτη.
Επίσης, θα πρέπει να προσπαθεί κανείς να βελτιώνει την ικανότητα του να ακούει προσεκτικά και με εν-συναίσθηση το συνομιλητή του, ώστε να γίνεται σταδιακά ενεργός πομπός και δέκτης μηνυμάτων.
Οι άνθρωποι συχνά επικεντρώνονται σε αυτό που πρέπει να πουν, αλλά η αποτελεσματική επικοινωνία αφορά λιγότερο το να μιλάμε και περισσότερο το να ακούμε ή να παρατηρούμε.
Κατά τη διάρκεια της συνομιλίας είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι είναι διαφορετικό να μιλάμε, από το να επικοινωνούμε. Το να επικοινωνούμε σημαίνει όχι μόνο να κατανοούμε τις λέξεις και τις πληροφορίες που ανακοινώνονται. Όχι μόνο να βλέπουμε την εξωτερική εικόνα που εκπέμπει κάποιος, αλλά και να κατανοούμε τα συναισθήματα και κυρίως τα μη λεκτικά σήματα που εκπέμπονται με τη γλώσσα του σώματος, δεδομένου ότι πολλές φορές, αυτό που λέμε έρχεται σε αντίθεση με το μήνυμα που εκπέμπουμε συνολικά.
Η αποτελεσματική επικοινωνία είναι πάντα σχετική με την κατανόηση του άλλου προσώπου και όχι με την επικράτηση των δικών μας επιχειρημάτων ή με τον εξαναγκασμό των άλλων να αποδεχτούν τις δικές μας απόψεις και πεποιθήσεις.
Το πιο ευχάριστο στην αποτελεσματική επικοινωνία, είναι ότι μπορεί να οδηγήσει στη βαθύτερη ανθρώπινη σύνδεση και να μας χαρίσει κάποιες στιγμές παροδικής ευτυχίας, δεδομένου ότι όταν επικοινωνούμε αποτελεσματικά, ερχόμαστε αντιμέτωποι με τον ίδιο μας τον εαυτό, συν-κινούμαστε σε σχέση με τα ερεθίσματα που λαμβάνουμε από τους συνομιλητές μας και αυτά τα ερεθίσματα χρησιμοποιούνται για τον προσωπικό επανακαθορισμό και την αυτογνωσία μας.
Αποσπάσματα από το βιβλίο της Έφης Σίμου: Επικοινωνία Γιατρού- Ασθενούς: Ένας Πρακτικός Οδηγός Δεξιοτήτων Επικοινωνίας.
